امروز: پنجشنبه 9 فروردین 1403
دسته بندی محصولات

بررسی نقش زنان روستایی در اقتصاد روستا

بررسی نقش زنان روستایی در اقتصاد روستادسته: اقتصاد
بازدید: 13 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 62 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 131

اقتصاد روستا، فعالیتهایی را در بر می گیرد كه هر یك بر حسب گستردگی و وسعتی كه دارد در ارتقاء درآمد روستائیان مؤثر می باشد از این رو بررسی های انجام شده نشان می دهد كه هر قدر امكان بهره گیری از منابع درآمد برای روستائیان متنوع تر و فراوانتر باشد سطح درآمد و رفاه آن جامعه بالاتر بوده است برای مثال روستاهای منطقه تالش به لحاظ برخورداری از امكان كشت مح

قیمت فایل فقط 26,000 تومان

خرید

فصل اول

نقش و حیطه كارزنان

در فعالیتهای غیر زراعی


نقش و حیطه كارزنان در فعالیتهای غیر زراعی:

اقتصاد روستا، فعالیتهایی را در بر می گیرد كه هر یك بر حسب گستردگی و وسعتی كه دارد در ارتقاء درآمد روستائیان مؤثر می باشد. از این رو بررسی های انجام شده نشان می دهد كه هر قدر امكان بهره گیری از منابع درآمد برای روستائیان متنوع تر و فراوانتر باشد سطح درآمد و رفاه آن جامعه بالاتر بوده است برای مثال روستاهای منطقه تالش به لحاظ برخورداری از امكان كشت محصولات متنوع (برنج، مركبات، تنباكو) از درآمد نسبتاً بهتری برخوردار می باشند. یا مناطق ساحلی به لحاظ همجواری با دریا قادرند از طریق فعالیتهای توریستی یا ماهیگیری درآمد حاصل از كشاورزی خود را تكمیل نمایند. در عین حال عمده ترین فعالیتهای جانبی روستائیان كه معمولاً در كنار زراعت صورت می گیرد به شرح زیر می باشد:

دامداری و پرورش طیور

دامداری و نگهداری از حیوانات بزرگ جثه در منطقه بسیار محدود بوده و تنها گاوداری در قسمت جلگه ای رواج دارد. در مناطق روستایی مورد مطالعه گاوداری عمدتاً به شكل سنتی و در جوار سایر اشتغالات كشاورزی صورت می گیرد. البته با رواج زندگی شهری و خصوصاً گسترش جاده های مواصلاتی كه برای گاوهایی كه در سطح روستا زندگی می كردند خطرآفرین می باشد. از تعداد گاوهای منطقه كاسته شده است. گاوداری در بین خانواده های نمونه نسبتاً رواج چندانی ندارد و اكثراً تنها به داشتن یك یا دو گاو اكتفا می نمایند كه این گاوها تنها قادرند لبنیات خانواده را تأمین نمایند و  محصولی برای عرصه به بازار از آنها بدست می آید. در گاوداری به شكل سنتی معمولاً زن و مرد توأمان همكاری دارند لیكن برحسب نوع و وظایف سهم هر یك از آنها متغیر می باشد.

جدول (5-1) سهم زنان و مردان را در گاوداری بشكل سنتی و پرورش ماكیان نشان میدهد

سهم مردان و زنان از پرورش دام «گاو» و طیور به تفكیك فصول

نیروی كار

فصول

تعلیف دام

 نگهداری در آغل

دوشیدن شیر

علف چینی

پرورش طیور

زن

بهار

100

100

تابستان

100

100

پاییز

10

100

100

زمستان

20

100

100

بهار

100

100

تابستان

100

100

پاییز

90

100

زمستان

100

80

هر یك از مراحل دامداری 100% در نظر گرفته شده كه بطور نسبی سهم زنان و مردان نسبت به این ارقام محاسبه شده است.

همانطور كه از جدول مستفاد می گردد اوج حجم كار مردان عمدتاً در فصول بهار و تابستان كه امر علف چینی تعلیف دام می پردازند می باشد و در فصل پاییز كه فصل بیكاری زراعی است نگهداری حیوان در آغل را نیز بر عهده دارند این در حالیست كه در فصل زمستان كه به آماده كردن زمین زراعی مبادرت می ورزند بخشی از این وظایف را به زنان محول می كنند، لیكن دوشیدن از وظایف مختص زنان است كه در چهار فصل برحسب شیردهی جوان قابل انجام است.

از سوی دیگر همانطور كه در جدول ملاحظه می گردد، پرورش طیور از وظایف خاص زنان می باشد كه عمدتاً جهت تأمین تخم مرغ و گوشت سفید خانوار بدان اقدام می ورزند و بعضاً به فروش محصولات حاصل از آن نیز می پردازند. جالب توجه است كه اصلی ترین گوشت مصرفی خانوار گوشت سفید بوده و تخم مرغ از اقلام مهم تأمین كننده پروتئین خانواده می باشد.

در سال 1375 تعداد گاو و گاومیش موجود شهرستان 112844 رأس گزارش شده است.  آمار دریافتی كشتار دام، از 30466 رأس گاو و گاومیش كشتار شده شهرستان در سال 1375 مقدار 3353 تن گوشت قرمز و 649 تن پوست تولید شده است. مقدار شیر تولید شده از گاو و گاومیش های موجود شهرستان این سال برابر 2/11932 تن گزارش شده است. شهرستان تالش در سال 1375 دارای 467821 رأس گوسفند و بز بوده است كه با كشتار 170547 رأس از آن، مقدار 2555 تن گوشت قرمز و 8/170 تن پوست تولید شده است.(1)

منطقه تالش از دوران های اولیه سكونت اقوام و متأخرین دارای نظام عشیره ای و پدرسالاری بوده و به نظر می رسد كه دام داری قبل از رواج كشاورزی با توجه به استعدادهای اقلیمی و معیشت های خدادادی در تالش رواج داشته و مردم ابتدا دام دار بوده و بعداً به تدریج به كشاورزی روی آورده اند.

دختران خردسال به جای حضور در كلاس درس به مراقبت از بزها و گوسفندان هستند اكنون خواندن و نوشتن و بازی كردن محروم هستند فردا محرومیتهای دیگری در انتظار آنهاست. بعلت شرایط توپوگرافی شهرستان تالش و وجود ارتفاعات كه پوشیده از مراتع طبیعی مرغوب است بنابراین عده ای به زندگی كوچ نشینی روی آورده اند. وضعیت اصلی و غالب آنها پرورش دام از نوع گوسفند و بز می باشد.

زنان در جامعه كوچ نشین علاوه بر ایفای وظیفه همسر ومادری نقش مهمی را نیز در اقتصاد خانواده دارند گذشته از چارچوب قانونی جایگاه زن در خانواده و جامعه بعلت نقش تولیدی زنان در جامعه كوچ نشین كه دوشادوش مردان چرخ زندگی را در عرصه خانواده و میدان اجتماع به حركت در می آورند. زن در رتبه باارزشی در میان خانواده قرار دارد. وی بعنوان یار و یاور مرد، در امور خانه از پخت و پز تا تهیه پنیز و ماست و كره و صنایع دستی، هیزم شكستن تا رسیدگی به دام ها همچنین امور فرزندان نقش عاطفی ویژه ای را نیز در خانواده ایفا می كند او به عنوان همسر از ابتدای زندگی با ناملایمات و رنج و مشكلات در كنار شوهر مسیر زندگی را با جبر و تلاش می پیماید و فرزندان خانواده را تربیت می كند. زن بعنوان مدیر خانه دارای اختیاراتی بسیار در حوزة تصمیم گیری در مسایل شخصی و خانوادگی است و تا حدی كه قوانین اجتماعی، سنتی به وی اجازه این اختیار را بدهد پیش می رود.(2)

زنبورداری

شهرستان تالش سابقه دیرینه در پرورش زنبورعسل دارد. این شهرستان به واسطه برخورداری از آب و هوا و شرایط مناسب و میزان بارندگی مطلوب همواره پر از گونه های مختلف گیاهی است كه فعالیت زنبورداری را آسان می نماید. بنابراین، استعداد خاص اقلیم جغرافیایی منطقه از نظر پوشش و تنوع گیاهی موجب شده تا تولید عسل در حد مطلوب باشد.

فرهنگ، آداب و رسوم و سنت مردم تالش به گونه ای است كه بین فعالیت زن و مرد در امور مختلف كشاورزی تفاوت خاصی وجود ندارد.

زنان روستایی همگام با همسرانشان در تمام طول سال به فعالیتهای متعدد كشاورزی و دامپروری از جمله در زمینه پرورش زنبور عسل مشغول هستند؛ چرا كه زنان روستایی منطقه دوش به دوش مردان و در برخی موارد حتی به تنهایی در اموری از قبیل موم بافی، استحصال عسل، برداشت عسل، تغذیه مصنوعی و انتقال  كندوها فعالیت دارند تعداد پرورش دهندگان زنان روستایی استان گیلان بیش از 250 نفر است به همین دلیل، استان گیلان به عنوان محل اجرا پروژه زنبور عسل با همكاری سازمان ملل خواربار كشاورزی (فائو) FAO مورد توجه قرار گرفت و انتخاب شد.

اجراء پروژه زنبور عسل با همكاری فائو پروژه زنبورداری با همكاری فائو در سال 79 با تلاش دختر امور زنان روستایی و عشایری وزارت جهاد سازندگی سابق و مدیریت ترویج و مشاركت مردمی گیلان به اجرا آمد. این پروژه شامل فعالیتهای تولید عسل به منظور ایجاد درآمد برای قشر آسیب پذیر جامعه روستایی می شود.

هدف اصلی طرح فراهم نمودن امكانات مستقیم برای روستاییان زنبوردار به منظور تولید عسل و در نتیجه افزایش درآمد خانوار روستایی است. مخاطبان این طرح، زنان روستایی هستند این پروژه سعی دارد ابزار پیشرفت در زمینه تهیه وتولید عسل را به منظور افزایش درآمد و اهمیت غذایی خانوار به طور رایگان در اختیار زنان روستایی قرار دهند.

اجرای پروژه زنبور عسل با همكاری فائو در استان گیلان با هدف افزایش و بهبود تولید عسل و فرآورده های جانبی. حمایت از زنان فقیر روستایی و یا سرپرست خانوار و كمك به ایجاد درآمد خانوار روستایی پیگیری شد. قیمت فروش هر كیلوگرم عسل حدود 12 هزار ریال می باشد. (3)

جدول (5-2) پراكندگی گروههای زنان زنبوردار استان گیلان

ردیف

نام شهرستان

مناطق روستایی

تعداد (نفر)

تعداد هر گروه (نفر)

تعداد گروهها

1

تالش

چوبر - ‌- اسالم

18

6

3

2

ماسال

ورمپه - تبرسرا

12

6

2

3

رضوانشهر

دوران - آبریاد - استه سر

18

6

3

4

لنگرود

سیاه منه سر - مریوان

12

6

2

جمع

60

24

10

منبع: هیمای اقتصادی استان گیلان شهرستان تالش، سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان 1377.

نوغانداری:

كرم ابریشم و پرورش آن یكی از درآمدهای فرعی خانوارهای روستائیان خصوصاً نقاط جلگه ای بوده و در 76 روستا رواج دارد.

اگر چه به لحاظ بالا رفتن قیمت تخم مرغ نوغان و سایر محدودیتهای ایجاد شده تا حدودی از وقت خانواده ها به انجام اینگونه فعالیتها كاسته شده لیكن فعالیت مذكور در ارتقاء درآمد خانوارهای بهره بردار بسیار مؤثر بوده است و هر چند كه طول مدت صرف شده برای عمل آوری پیله كرم ابریشم كمتر از دو ماه می باشد لیكن در این مدت محدود قادر است درآمد زیادی را نصیب خانواده ها نماید.

فعالیت فوق الذكر نیز دارای مراحل متعددی است كه در هر یك از مراحل به تناسب توانایی جنسیتها از نیروی كار زنان ، مردان و كودكان استفاده می گردد.

جدول 5-3- مراحل متعدد عمل آوری پیله كرم ابریشم را بر حسب سهم هر یك از جنسیتها نشان می دهد.

جدول (5-3) مراحل و سهم كار زنان و مردان در پرورش كرم ابریشم

جنس

تهیه تخم نوغان

نگهداری كرم نوزاد

چیدن و آماده كردن برگ

تمیز كردن جا

برداشت

متوسط

زن

-

20

30

10

50

2/20

مرد

100

80

70

90

50

8/70

نظر به اینكه انجام مراحل فوق الذكر عمدتاً در ماههای فروردین و اردیبهشت كه زمان اوج كار زنان در  و وجین می باشد صورت می گیرد لذا نقش مردان عمدتاً برجسته تر از نقش زنان  می شود هر چند كه در این نوع اشتغال كه بیشتر بصورت حاشیه ای و در كنار سایر فعالیتها صورت می گیرد تمامی اعضای خانواده شركت دارند لیكن مردان و فرزندان پسر نقش بیشتری را در این فرآیند برعهده دارند.

در سال 1375 شهرستان تالش دارای 521 خانوار نوغاندار بوده است كه این خانوارها با استفادهاز 10 هكتار توتستان و 1216 جعبه تخم نوغان مقدار 33000 كیلوگرم پیله تر تولید نموده اند. (4)

1- سیمای اقتصادی - اجتماعی شهرستان تالش سال 1377 - تهیه كننده معاونت هماهنگی و برنامه ریزی تلفیق و تنظیم: فرشته طالش انساندوست . سازمان برنامه و بودجه.

2- شكوری، چنگیز. سیری در كوچ نشینان تالش ، انتشارات آذر خزر 1382.

3- حسن زاده، ملیحه ، توسكا فصلنامه آموزشی و ترویجی. شماره چهارم زمستان 80.

4- سیمای اقتصادی - اجتماعی شهرستان تالش سال 1377. تهیه كننده معاونت هماهنگی و برنامه ریزی تلفیق و تنظیم: فرشته طالش انساندوست. سازمان برنامه و بودجه.

صنایع روستایی:

اگر چه روستا و زندگی روستایی با فعالیتهای كشاورزی عجین شده و كشاورزی نقش اصلی را در فعالیتهای توسعه روستایی دارد اما در سه دهه گذشته نقش فعالیتهای اشتغالزا موسوم به فعالیتهای خارج از مزرعه به عنوان فرصتهای تكمیلی اشتغال تولید به افزایش درآمد خانوارهای روستایی مورد توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان توسعه قرار گرفته است. (1)

انواع صنایعی كه در روستاها ممكن است وجود داشته باشد:

الف : صنایع دستی و سنتی

ب : صنایع تبدیلی

ج : خدمات فنی و صنعتی روستاها

جان هامفری دلایل حمایت از صنایع كوچك مقیاس را وابسته به شرح زیر می داند:

1- صنایع كوچك دارای منافع ملی است، چنانكه با داشتن یك بخش صنعتی كوچك توانمند، می توان حضور متنوع كالاهای تولیدی و اشتغال كارآمد را تضمین كرد.

2- صنایع كوچك مقیاس بدون حمایتهای دولتی بوجود نخواهد آمد چرا كه این صنایع دارای محدودیتهای از قبیل رسوخ به بازار است.

صنعتی شدن به عنوان قسمتی از راهبرد و توسعه همه جانبه روستایی در تحقق مهمترین اهداف توسعه روستایی نقش بسزایی داشته است.

در یك جمع بندی كلی از مطالعات صورت گرفته پنج اثر عمده صنعتی شدن و روستا را می توان اینگونه ذكر كرد:

الف : ایجاد اشتغال، افزایش درآمد، ثبات شغلی و درآمد

ب : كاهش مهاجرتهای روستایی

ج : كاهش نابرابری های منطقه ای با استفاده از منابع محلی و رونق كشاورزی

د: افزایش رفاه روستایی (مسكن، بهداشت، پس انداز) تغییر الگوی مصرف مواد غذایی و كالاهای مصرفی با دوام ، افزایش آگاهی ها و رونق آموزشی

هـ : گسترش صادرات

با توجه به مطالب ذكر شده باید اذعان داشت كه در شهرستان تالش از انواع صنایع روستایی فقط صنایع دستی سنتی و صنایع تبدیلی آنهم بصورت محدود وجود دارد كه در صنایع تبدیلی معمولاً زنان نقش خاصی ندارند.

صنایع تبدیلی - صنایع دستی:

صنایع تبدیلی در كلیه بخشهای صنعت وجود دارد كه تعریفهای گوناگونی برای آن ارائه شده است.در بخش كشاورزی. صنایع تبدیلی به صنایعی گفته می شود كه ارتباط مستقیم و تنگاتنگ با زیربخشهای مختلف بخش كشاورزی داشته باشد. در واقع این صنایع با تكمیل فرآیند تولید مواد كشاورزی و آماده سازی این محصولات، برای عرضه به بازار فروش و مصرف نقش ایفا می كند. این صنایع به تكنولوژی ساده وماشین آلات سبكی نیاز دارد كه به آسانی می توان آنها را در مناطق روستایی ایجاد كرد. مواد اولیه این صنعت در روستاها به سهولت آماده است بخش سنتی كشاورزی زمانی به رشد و توسعه واقعی می رسد كه همزمان با رشد تكنولوژی در دیگر بخشهای اقتصادی، از تكنولوژی در دیگر بخشهای اقتصادی، از تكنولوژی نو بهره بگیرد. (1)

بهترین صنایع تبدیلی محصولات كشاورزی شهرستان تالش كارخانه برنجكوبی است. در سال 1375 این شهرستان 83 كارخانه برنجكوبی داشته كه به تبدیل شلتوك برنج به دانه برنج مشغول بوده اند. متأسفانه بجز این صنعت تبدیلی صنعت تبدیلی دیگری وجود ندارد و این حرفه نیز تا به این زمان صرفاً به مردان اختصاص داشته است و زنان در آن نقشی نداشته اند و مشكلات این بخش را می توان به دلایل زیر شرح داد:

- كمبود نقدینگی برای تولیدكنندگان

- عدم انگیزه سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران در مناطق روستایی به دلیل نداشتن امكانات مناسب و بازارسازی

- نبود خلاقیت در بسته بندیهای محصولات مختلف بویژه برای صادرات

- عدم تنوع در تكنولوژی تولید و استفاده از ماشین آلات قدیمی

- كمبود آموزشهای فنی و حرفه ای در مدارس

با توجه به مطالب ذكر شده می توان نتیجه گرفت كه صنایع تبدیلی مواد غذایی، عامل مهمی در توسعه و گسترش كشاورزی و كشوری است به طوری كه اگر در بعضی از محصولات شیوه های صحیح تبدیل و انبارداری مواد غذایی به كار گرفته شود، كشور از لحاظ تأمین این محصولات بی نیاز خواهد شد. با توجه به این عناوین و اهمیت فعالیت زنان در این زمینه موارد چندی برای تحقق اهداف توسعه صنایع تبدیلی و اشتغال زایی مؤثر زنان روستایی پیشنهاد می شود كه با عملكرد و اجرای آنها زنان روستاهای تالش نیز می توانند در زمینه این صنعت به فعالیت بپردازند.

قیمت فایل فقط 26,000 تومان

خرید

برچسب ها : نقش زنان روستایی در اقتصاد , حیطه كارزنان , دامداری و پرورش طیور , صنایع روستایی

نظرات کاربران در مورد این کالا
تا کنون هیچ نظری درباره این کالا ثبت نگردیده است.
ارسال نظر